Niewielu z nas wie, że jeszcze ponad 200 lat temu Pojezierze Legnickie liczyło około 100 naturalnych jezior. Dzisiaj pozostały tylko, znane chyba wszystkim, Koskowickie, Kunickie i Jaśkowickie.
Nasze jeziora są pochodzenia polodowcowego. Topniejący lód niósł ze sobą kamienie, piasek i żwir, z których usypał wzniesienia nazywane wzgórzami sandrowymi, a w nieckach pozostawił jeziora. Zdecydowana większość jezior legnickich była i jest przepływowa. Znaczy to tylko tyle, ze do jeziora wpływa i z jeziora wypływa rzeczka zasilająca jezioro w wodę. Już w XIX wieku przeprowadzono regulację Odry, polegającą między innymi na pogłębianiu jej dna. Obniżenie dna Odry spowodowało obniżenie dna jej dopływów. Woda powoli zaczęła spływać z naszych jezior. Pozostały tylko te najgłębsze. Pozostałościami po dawnych, zanikłych jeziorach są obserwowane jeszcze dzisiaj duże trzcinowiska pozostałe wśród pól, także koło Koskowic i Kunic.
Na początku…
… września br. opinię publiczną zelektryzowała wieść, że na Jeziorze Koskowickim padło około 3 ton ryb. Były wśród nich 2 metrowe okazy sumów ważących po 50 – 60 kg, były ogromne tołpygi, szczupaki, sandacze, duże ilości drobnicy: leszcza, płotki, okonia, jazgarzy. Ryby najprawdopodobniej padły w wyniku tzw. przyduchy, czyli braku tlenu w wodzie. Mówiąc inaczej ryby się udusiły, bo nie miały czym oddychać. Zastanawiające jest tylko, że były wśród nich gatunki bardzo odporne na okresowe braki tlenu. Prawdopodobnie zadziałały jeszcze jakieś inne czynniki powodujące obniżeniem odporności ryb (toksyny?).
Jezioro Koskowickie jest od 2004 roku ornitologicznym rezerwatem przyrody. Ochronie podlegają miejsca występowania wielu, bardzo rzadkich gatunków ptaków oraz miejsca lęgowe dla ponad 30 gatunków. W czasie, kiedy powstawała dokumentacja dla rezerwatu, w jeziorze żyły wymierające w skali kraju, raki błotne, zwane krawcami. Ten gatunek raka traktowany jest jako wskaźnik czystości wód. W jeziorze można było spotkać różankę czy piskorza.
Zanikanie (umieranie)
… jeziora jest naturalnym procesem w przyrodzie. Zawsze tak się działo w naszej strefie klimatycznej. Zatrważające jest jednak, że procesy zarastania jezior trwały kiedyś w tysiącach lat. Teraz dzieje się to na naszych oczach. Jezioro Koskowickie jest niestety tego przykładem. Można szukać powodów tego zjawiska. Zawsze jednak dojdziemy do wniosku, że winni jesteśmy my, ludzie. Naszymi grzechami wobec natury są: błędnie pojmowana melioracja, traktowana wyłącznie jako odwodnienie terenu, regulacja rzek nastawiona wyłącznie na szybkie odprowadzenie wody, produkcja żywności nastawiona na maksymalizacje plonów przy wykorzystanie chemii.
Może…
nadszedł ostatni moment, żeby uratować dla następnych pokoleń w miarę naturalną przyrodę. Znane są w świecie metody zapobieganiu nadmiernej eutrofizacji jezior. Część z tych metod jest ujęta w planie ochrony rezerwatu Jezioro Koskowickie. Inne metody są opisane w dość bogatej literaturze tematu. Jezioro Koskowickie jest warte podjęcia trudu i poniesienia kosztów ratowania, nie tylko ze względu na jego wartości przyrodnicze, ale także ze względu na jego znaczenie edukacyjne. Jezior położone jest w niewielkiej odległości od Legnicy i z jego walorów mogą w bardzo łatwy sposób korzystać także mieszkańcy naszego miasta.
(st)
Fot. (sk)